KATKI SINIFLARI

2.1 Su Azaltıcı  / Akışkanlaştırıcı Katkılar (TS EN 934-2, Ç2)

Kıvamı değiştirmeden su miktarının azalmasını sağlayan veya su miktarı değişmeden çökmeyi / yayılmayı artıran veya her iki etkiyi de birlikte yaratan katkılardır. Akışkanlaştırıcı katkılar, çimento taneciklerinin dispersiyonunu elektrostatik itme ile iyileştirerek işlenebilirliği artırır.

Kullanımı:
Katkı Dozajı: % 0,3 – 0,6 arasındadır. (Örneğin 300 kg/m3   bağlayıcı için; 
0,9 – 1,8 kg/ m3  katkı kullanılır.)

TS EN 934-2 Ç2’ye Göre Beklenen Performans Özellikleri:
Su azaltma; deneme betonu şahit betona kıyasla en az %5 oranında su azaltma özelliğine sahip olmalıdır.

Dayanıma etkisi:
7 gün : Katkısız : %100, Katkılı : > %110
28 gün : Katkısız : %100, Katkılı : > %110

Taze betondaki hava miktarı; üretici tarafından aksi belirtilmedikçe, deneme betonunun hava miktarı, şahit betonun en çok %2 (hacimce) üzerinde olmalıdır.

Kullanım Amacı:
Betonda kullanılan su miktarını azaltarak işlenebilirliği, betonun dayanım ve dayanıklılığını arttırmaktır.
Avantajları:
Daha az su kullanılmasını, dolayısıyla daha yüksek dayanım edilmesini sağlarlar.
Betonda işlenebilirliği artırırlar. 
Pompalanabilirliği artırırlar.

Dikkat Edilmesi Gereken Konular:
Üreticinin beyan ettiği aralıklarda kullanılmasına dikkat edilmelidir. 
Aksi takdirde priz gecikmesi problemleri ile karşılaşılabilir.

2.2   Yüksek Oranda Su Azaltıcı  / Süper Akışkanlaştırıcı Katkılar (TS EN 934-2, Ç3.1/Ç3.2)

Kıvamı değiştirmeden su miktarının yüksek oranda azalmasını sağlayan veya su miktarı değişmeden çökmeyi / yayılmayı yüksek oranda artıran veya her iki etkiyi de birlikte yaratan katkılardır. Süperakışkanlaştırıcı katkılar, çimento taneciklerinin dispersiyonunu iyileştirerek işlenebilirliği yüksek oranda artırır. Bu dispersiyon, elektrostatik ve/veya sterik etki yöntemleri ile oluşmaktadır.

Kullanımı:
Katkı Dozajı: % 1 – 2 arasındadır. (Örneğin 350 kg/m3   bağlayıcıya; 3,5 – 7 kg/m3 katkı kullanılır.)

TS EN 934-2 Ç3.1 ve 3.2’ye Göre Beklenen Performans Özellikleri:

Çizelge  3.1’e göre; (eşit kıvamda)
Su Azaltma; deneme betonu şahit betona kıyasla en az %12 oranında su azaltma özelliğine sahip olmalıdır.

Dayanıma etkisi:
1 gün : Katkısız : %100, Katkılı : > %140
28 gün : Katkısız : %100, Katkılı : > %115

Taze betondaki hava miktarı; üretici tarafından aksi belirtilmedikçe, deneme betonunun hava miktarı, 
şahit betonun en çok %2 (hacimce) üzerinde olmalıdır.

Çizelge 3.2’ye göre; (eşit su/bağlayıcı oranında)
Kıvamdaki artış; başlangıç (30±10)mm olmak üzere, çökme artışı en az 120 mm, başlangıç (350±20)mm olmak üzere, yayılma artışı en az 160 mm olmalıdır. 
Deneme betonunun, katkı katıldıktan 30 dakika sonraki kıvamı, şahit betonun ilk kıvamının altına düşmemelidir.

Dayanıma etkisi:
28 gün : Katkısız : %100, Katkılı : > %90

Taze betondaki hava miktarı; üretici tarafından aksi belirtilmedikçe, deneme betonunun hava miktarı, 
şahit betonun en çok %2 (hacimce) üzerinde olmalıdır.

Kullanım Amacı:
Katkısız betonda aynı işlenebilme olması koşulu ile su/bağlayıcı oranını azaltarak daha yüksek dayanım ve dayanıklılık elde etmektir. Daha kolay yerleşmeyi sağlamak için işlenebilirliğin artırılmasını sağlar.

Avantajları:
Erken kalıp alınarak, kalıp ekonomisi sağlanır.Dayanımı ve dayanıklılığı yüksek beton elde edilir. 
Daha geçirimsiz bir beton elde edilir.

Dikkat Edilmesi Gereken Konular:
Üreticinin beyan ettiği aralıklarda kullanılmasına dikkat edilmelidir.

2.3 Su Tutucu Katkılar (TS EN 934-2, Ç4)

Terlemeyi azaltarak su kaybını düşüren kimyasal katkılardır.

2.4 Hava Sürükleyici Katkılar (TS EN 934-2, Ç5)

Karıştırma sırasında kontrollü miktarda küçük, düzgün dağıtılmış ve sertleşme sonrasında da kalıcı hava kabarcığı sürükleyen kimyasal katkılardır. Genel olarak su yapıları, beton yollar, havaalanları vb. yerlerde kullanılır.
Kullanımı : 
Katkı Dozajı: % 0,08 – 0,2 arasındadır.  
(Örneğin 300 kg/m3 bağlayıcıya, 0,240 – 0,600 kg/m3 katkı kullanılır.)
TS EN 934-2 Ç5’e Göre Beklenen Performans Özellikleri:
Deneme betonunun hava miktarı, şahit betonda taze haldeki sürüklenmiş hava miktarına göre hacimce en az %2,5 üzerinde ve toplam hava miktarı hacimce % 4 – 6 arasında olmalıdır.
Sertleşmiş katkılı betondaki aralık faktörü (hava kabarcıkları arasındaki mesafe) 
en çok 0.2 mm olmalıdır.

Dayanıma Etkisi:
1 gün: Sınırlama yok
28 gün: Katkısız: %100    Katkılı : >%75

Kullanım Amacı:
Tekrarlanan donma – çözülme olayları neticesinde betonun dayanıklılığı bir probleme dönüşmektedir. Beton içerisindeki suyun donarak, hacimce %9 oranında artması ile çimento hamurunun veya agreganın kapiler boşluklarında osmotik ve hidrolik basınç oluşmaktadır. Hava sürükleyici katkılar, suyun donması sırasında beton içerisinde genleşebileceği, birbirinden bağımsız ve mikroskopik boyutlarda hava kabarcıkları oluşturarak donma-çözülme direncini artırırlar.
Ayrıca, hava sürükleyici katkılarla oluşturulan bağımsız hava kabarcıkları, betondaki kılcal kanalları tıkayarak su geçirimsizlik özelliğini iyileştirir.

Avantajları:
Donma çözülme dayanımını artırır.
Su geçirimsizlik özelliklerini iyileştirir.

Dikkat Edilmesi Gereken Konular:
Genel olarak, su / bağlayıcı oranı değişmeksizin; hava miktarındaki %1 lik artış, beton dayanımında %5 lik azalmaya neden olacağından, hava sürükleyici katkı kullanılan beton tasarımlarında bu etki göz önünde bulundurulmalıdır. 
Sürüklenen hava ile hapsolan hava birbirlerinden farklı kavramlardır.  Hapsolan hava kabarcıklarının boyutları 1000 µm veya daha büyük olmakta iken, sürüklenen hava kabarcıklarının boyutları yaklaşık olarak 10 – 100 µm arasındadır.

2.5 Priz Hızlandırıcı Katkılar  (TS EN 934-2, Ç6)

Karışımın plastik halden katı hale geçmeye (prizin) başlama süresini kısaltan kimyasal katkılardır. Aşırı soğuk (<5°C), yüksek rutubetli (>%80), sert rüzgârlı (>25 km/h) bölgelerdeki inşaatlarda kullanılır.

Kullanımı : 
Katkı Dozajı: %1 – 2, (Örneğin: C=350 kg/m3 için 3,5 – 7 kg/m3)

TS EN 934-2 Ç6’ya Göre Beklenen Performans Özellikleri:
Priz Başlangıcı:                                     
Katkılı > 30 dk (20°C’de)
Katkılı < %60 Katkısız (5°C’de)

Dayanım Artışı:
28 gün:     Katkısız: %100      Katkılı Beton: > %80
90 gün:     En az 28 günlük değer

Kullanım Amacı:
Priz hızlandırıcı katkı maddeleri, özellikle soğuk hava şartlarında taze betonun hidratasyonunu çabuklaştırıp hızla priz almasını sağlamaktadırlar.  Priz süresini kısaltmak için kullanılırlar.  Bu sınıftaki katkılar, ilave edildikleri beton karışımlarında çimento ve su reaksiyonunu hızlandırarak, agregayı bağlayan jel oluşum hızını artırırlar ve buna bağlı olarak hidratasyon ısısının açığa çıkması nedeniyle soğuk havalarda betonun don etkisinden korunmasında yardımcı olurlar.

Avantajları:
Soğuk hava koşullarının betonun dayanım kazanması üzerindeki olumsuz etkilerini gidermesine yardımcı olur.
Betonun kür süresini kısaltır.
Kalıpların bir an önce sökülmesine olanak sağlayarak kalıp çevrim hızını artırır.
Erken priz süreleri sağlanmasını olanaklı kılar.

Dikkat Edilmesi Gereken Konular:
Priz hızlandırıcılar kullanıldığında hızlandırma etkisinin çimentonun cinsine-dozajına, ortam sıcaklığı ve nemine, betonun-şerbetin kıvamına bağlı olarak değişkenlik gösterebileceği unutulmamalıdır. 

Betonun taşınma, yerleştirilme işlemleri planlanırken priz süresinin kısalacağı göz önünde bulundurulmalıdır. 

Soğuk hava koşullarında yapılan çalışmalarda priz hızlandırıcı katkı kullanmak, betonun korunmasına / kürlenmesine gerek olmadığı anlamı taşımaz. Istenen etkinin sağlanması için betonun ısı enerjisi uygun bir şekilde korunmalıdır. 

2.6 Sertleşme Hızlandırıcı Katkılar  (TS EN 934-2, Ç7)

Priz süresini etkileyerek veya etkilemeksizin betonun 
erken dayanım kazanma hızını artıran kimyasal katkılardır.

Kullanımı: 
Katkı Dozajı: %1 - 2 (Örneğin: C=350 kg/m3 için 3,5 – 7 kg/m3)

TS EN 934-2 Ç7’ye Göre Beklenen Performans Özellikleri:
Dayanım artışı:
20°C’de,   1 gün:       Katkısız: %100       Katkılı : >%120
20°C’de,   28 gün:           Katkısız: %100       Katkılı : >%90
5°C’de,     2 gün:           Katkısız: %100       Katkılı : >%130

Taze betondaki hava miktarı; üretici tarafından aksi belirtilmedikçe, deneme betonunun hava miktarı, 
şahit betonun hacimce en çok %2 üzerinde olmalıdır.

Kullanım Amacı:
Sertleşme hızlandırıcı katkılar hidratasyon reaksiyonunu hızlandırarak betonun erken dayanım kazanmasını sağlarlar. Bu özelliklerinden dolayı daha çok prefabrik sektöründe ve soğuk hava koşullarında kullanılırlar. 

Avantajları:
Soğuk hava koşullarında betonun dayanım kazanma hızını arttırarak don etkisinden 
korunmasında yardımcı olur.
Betonun erken dayanımını yükseltir.
Erken kalıp almaya olanak sağlar.

Dikkat Edilmesi Gereken Konular:
Sertleşmeyi hızlandırıcı katkılar soğuk hava koşullarında kullanılırken su ve agrega donmamış olmalı, betonda su/bağlayıcı oranı beton uygulaması yapılabilecek en düşük seviyeye çekilmelidir. Ayrıca beton kütlesinde, ısı ve nem kaybının önlenmesi uygun bir şekilde sağlanmalıdır. Bütün kalıplardaki ve beton dökülecek zeminlerdeki kar ve buz, dökümden önce temizlenmelidir.   

2.7 Priz Geciktirici Katkılar (TS EN 934-2, Ç8)

Karışımın plastik halden katı hale geçmeye (prizin) başlama süresini uzatan kimyasal katkılardır. Aşırı sıcak (>30°C), düşük rutubetli (<%40), sert rüzgarlı (>25 km/s) bölgelerdeki inşaatlarda kullanılır.

Kullanımı : 
Katkı Dozajı: %0,2 - 2  (Örneğin: C=300 kg/m3 için 0,6 - 6 kg/m3)

TS EN 934-2 Ç8’ye Göre Beklenen Performans Özellikleri:
Priz Başlangıcı: Deneme karışımı, katkısızdan en az 90 dk sonra
Priz Sonu: Deneme karışımı, katkısızdan en fazla 360 dk sonra

Dayanım Artışı:
7 gün:         Katkısız: %100   Katkılı : > %80
28 gün:       Katkısız: %100   Katkılı : > %90

Taze betondaki hava miktarı; üretici tarafından aksi belirtilmedikçe, deneme betonunun hava miktarı, 
şahit betonun hacimce en çok %2 üzerinde olmalıdır.

Kullanım Amacı:
Priz geciktirici katkılar, taze betonun hidratasyonunu yavaşlatarak, betonun priz başlangıç süresini uzatmak amacıyla özellikle sıcak hava şartlarında kullanılırlar.  
Avantajları:
Priz geciktirici katkılar sıcak havalarda betonun işlenebilirlik süresini arttırarak, yerleştirme ve yüzey bitirme işlemlerini kolaylaştırırlar.

Soğuk derz olmaksızın, sürekli beton dökümüne olanak sağlarlar.

Dikkat Edilmesi Gereken Konular:
Genellikle priz geciktirici katkı kullanımı ile ilk günlerdeki mukavemet değerleri düşebilir.  
Betonun ilk sıcaklığını düşürmek için beton bileşenlerinin soğutulması, 
çimento dozajının optimumda tutulması ve mineral katkılardan istifade 
edilmesi yollarına gidilmelidir.

2.8 Su Geçirimsizlik Katkıları (TS EN 934-2, Ç9)

Sertleşmiş betonun kılcal su emmesini azaltan kimyasal katkılardır.
Havuzlar, su depoları, bodrum katları vb. yerlerde kullanılırlar.

Kullanımı:
Katkı Dozajı: %0,5 - 2 civarındadır. (Örneğin: C=300 kg/m3 için 1,5 - 6 kg/m3)

TS EN 934-2 Ç9’a göre Beklenen Performans Özellikleri:
Kılcal Su Emme: 
7 Gün kür + 7 gün, ≤ %50 fiahit
90 Gün kür + 28 gün, ≤ %60 fiahit

Dayanıma etkisi:
28 gün:    Katkısız: %100   Katkılı : > %85

Taze betondaki hava miktarı; üretici tarafından aksi belirtilmedikçe, deneme betonunun hava miktarı, 
şahit betonun hacimce en çok %2 üzerinde olmalıdır.

Kullanım amacı:
Su geçirimsizlik katkıları, kılcal boşlukları tıkayarak veya hava sürükleyerek geçirimsizlik sağlamak amacı ile kullanılırlar.

Avantajları:
Kullanıldıkları karışımların kılcal su geçirimsizlik özelliğini iyileştirirler.
Geçirimliliğin azaltılması ile doğrudan suyla temasta olan veya ıslak ortamda bulunan betonların uzun dönem dayanıklılığını artırırlar.

Dikkat Edilmesi Gereken Konular:
Üreticinin beyan ettiği aralıklarda kullanılmasına dikkat edilmelidir.